4ο σεμινάριο χορού | Αντιθετικά σχήματα στους χορούς κοινοτήτων των νομών Δράμας και Σερρών

Η αντίθεση ως τρόπος σύνθεσης: αντιθετικά σχήματα στους χορούς των νομών Δράμας και Σερρών

Εισήγηση – Διδασκαλία: Βασίλης Καρφής, Υποψήφιος Διδάκτωρ, Εκπαιδευτικός Φ.Α.

Οι χορευτικές φόρμες στον ελληνικό παραδοσιακό χορό χαρακτηρίζονται από πολυμορφία. Απλά δομικά σχήματα, συνδυαζόμενα μεταξύ τους, με βάση τη χρήση του χώρου, του χρόνου και την τοπική υφολογία, και σε συνδυασμό με την επανάληψη ή την αντιθετική χρήση τους, δημιουργούν συγκεκριμένες χορευτικές φόρμες. Ειδικότερα, η αντίθεση συνιστά σημαντικό στοιχείο της τεχνικής του ελληνικού παραδοσιακού χορού, όπου η αντιθετική σύλληψη και απόδοση των μορφο-συντακτικών στοιχείων και των σχέσεών τους είναι σχήμα σκέψης με καθολική ισχύ και χαρακτηρίζει τα προϊόντα του λαϊκού πολιτισμού. Στον παραδοσιακό χορό, οι εφαρμογές της αντίθεσης είναι πάρα πολλές και αφορούν τόσο τις δομές επιφάνειας όσο και τις δομές βάθους, την αρχιτεκτονική του χορού, καθώς και την αισθητική και ψυχολογική πλευρά της έκφρασης.

ΧΟΡΟΙ

Σκοπός του συγκεκριμένου εργαστηρίου είναι η διδασκαλία χορών από κοινότητες των νομών Δράμας και Σερρών της Μακεδονίας που προκύπτουν με βάση τα δύο δομικά σχήματα του ελληνικού παραδοσιακού χορού, το «στα τρία» και το «στα δύο», ή μερών αυτών, σε συνδυασμό με τη χρήση των αρχών σύνθεσης όπως αυτή της αντίθεσης και της επανάληψης. Ενδεικτικά, από την περιοχή της Δράμας αναλύονται και παρουσιάζονται οι χοροί Ευζωνικό, Τέσκα, Ράμνα, Λέκκα, Τσουράπια, Μαντζουράνα, Παϊτούσκα, Διαμάντω, Εψές το βράδυ, Μίλα Χρυσάνθη, Καρσί και Νιμπέτι. Από την περιοχή των Σερρών παρουσιάζονται ενδεικτικά οι χοροί Παναγή, Αράπ’κος, Μοναστήρ χαβασί, Δώδεκα χρονών κορίτσι, Γκάιντα, Καμπάνα Δημητρούλα, Πατρούνο μπίλε, Σελιανίκ, Ντόπιος καρσιλαμάς, Αλί κλοτς, Λαζαριάτικο, Ένα κι ένα, Αρναούτ χαβασί, Δράμα βασί, Αμάν γκελ αμάν, Μπουριάνα, Τσομπάς. Μέσα από τη διαδικασία αυτή θα αναδειχθεί ότι στην περίπτωση των χορών της Μακεδονίας τα αντιθετικά σχήματα σφραγίζουν την ποιότητα της χορευτικής κίνησης και συνδέονται με τη διαδικασία της δημιουργίας τους.

ΖΩΝΤΑΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Συμμετέχουν οι μουσικοί:

Χαρίτωνας Χαριτωνίδης, γκάιντα,
Βασίλης I. Οικονόμου, κρουστά,
Μαρία Ζιάκα, τραγούδι.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΙΣΗΓΗΤΗ

Ο Βασίλης Καρφής του Κωνσταντίνου κατάγεται από το Δίκαστρο Φθιώτιδας. Είναι πτυχιούχος του ΤΕΦΑΑ Πανεπιστημίου Αθηνών (1985) με δίπλωμα Ειδικότητας Ελληνικού Παραδοσιακού Χορού και υποψήφιος διδάκτωρ στο ίδιο Τμήμα. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση από το 1993. Από το 1996 μέχρι το 2012 δίδαξε στο ΤΕΦΑΑ Πανεπιστημίου Αθηνών, στα εργαστηριακά μαθήματα της Ειδίκευσης «Ελληνικός Παραδοσιακός Χορός» και στο βασικό μάθημα του ίδιου γνωστικού αντικειμένου. Έχει επίσης διδάξει στην Ομάδα Ελληνικού Λαϊκού Χορού Δήμου Καλλιθέας (1989-2014), στην Χορευτική Ομάδα ΤΕΦΑΑ Αθηνών (2009-2012), ενώ από το 2014 είναι υπεύθυνος διδασκαλίας και παρουσίασης στο Λαογραφικό Χορευτικό Όμιλο «Χοροπαιδεία» (Άγιος Δημήτριος). Στο πλαίσιο αυτό, έχει αναλάβει τη διοργάνωση μεγάλων χορευτικών παραστάσεων, ειδικών θεματικών παρουσιάσεων και φεστιβάλ, ενώ είχε τιμητική συμμετοχή και στην Τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας (29-8-04). Ο Βασίλης Καρφής έχει παρακολουθήσει παγκόσμια και πανελλήνια συνέδρια Λαϊκού Πολιτισμού, όπως και διεθνή και πανελλήνια συνέδρια Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, καθώς και επιμορφωτικά σεμινάρια και ημερίδες εκπαιδευτικών Φυσικής Αγωγής. Είναι εισηγητής σε επιμορφωτικά σεμινάρια (τυπική εκπαίδευση και άλλοι φορείς), στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει συμμετοχή σε διεθνή και πανελλήνια συνέδρια με ανακοινώσεις, καθώς και ερευνητικές εργασίες πάνω στο γνωστικό αντικείμενο του ελληνικού παραδοσιακού χορού. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το σύγγραμμα των Καρφή Β. και Ζιάκα Μ. (2009) με τίτλο Ο Ελληνικός Παραδοσιακός Χορός στην Εκπαίδευση. Προτάσεις διδασκαλίας, όπως και συμμετοχή στα βιβλία Συμβολή στην έρευνα των χορών του Πόντου -Λαογραφικά και Ιστορικά Στοιχεία της Περιοχής του Νίκου Ζουρνατζίδη (2013) και στο βιβλίο Μουσικοχορευτική παράδοση της Τερπνής (2014), του Γιάννη Τουλάκη.