Project Description

Στο πλαίσιο του Κύκλου σεμιναρίων «Μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας του ελληνικού παραδοσιακού χορού: θεωρία και πράξη» – με επιστημονικές συμβούλους την κ. Βάσω Κ. Τυροβολά, Ομότιμη Καθηγήτρια στη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και την κ. Μαρία Ι. Κουτσούμπα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών – πραγματοποιήθηκε την Κυριακή, 23 Οκτωβρίου 2016 το 3ο σεμινάριο, με θέμα: «Ο θρησκευτικός παράγοντας στη συγκρότηση της μουσικοχορευτικής και της πολιτισμικής ταυτότητας της Πάτμου» και εισηγήτρια την κ. Μαρία Ι. Μιχελλή, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια στη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Αθηνών στην κατεύθυνση «Λαογραφία-Ανθρωπολογία του Χορού», Πτυχιούχο Σ.Ε.Φ.Α.Α του Πανεπιστημίου Αθηνών με ειδίκευση στον «Ελληνικό Παραδοσιακό Χορό».

Στο σεμινάριο αυτό έγινε προσέγγιση της μουσικο-χορευτικής και της πολιτισμικής ταυτότητας της Πάτμου ως φαινομένου που αποτυπώνει την παρουσία και το ρόλο του μοναστηριού και γενικά της θρησκευτικης παράδοσης, στη διαμόρφωσή της. Η Πάτμος, το βορειότερο νησί των Δωδεκανήσων, παρουσιάζει μια σημαντική ιδιαιτερότητα και πολλές ιδιομορφίες. Η ιδιαιτερότητά της, οφείλεται στο γεγονός ότι αποτελεί τον μοναδικό, ίσως, νησιωτικό χώρο, στον οποίο η παρουσία ενός μοναστηριού υπήρξε καθοριστικός παράγοντας για την ιστορική πορεία, τη διαμόρφωση της πολιτισμικής του ταυτότητας και της ταυτότητας της μουσικοχορευτικής του παράδοσης. Ειδικότερα, μέσω της ιστορικής αναδρομής, αναδείχθηκαν οι πολιτισμικοί παράγοντες, οι οποίοι είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την καταγωγή των κατοίκων του νησιού (εντοπιότητα και αποικήσεις), τις δραστηριότητές τους καθώς και τις επιρροές που έχει δεχτεί το νησί, τόσο από την πλευρά της θρησκείας, όσο και από τη σύνθεση των πληθυσμιακών του ομάδων. Πρόκειται για πολυδιάστατες ταυτοτικές διαδικασίες που απορρέουν από αυτή τη συνύπαρξη και αναδεικνύουν μέσω των μουσικο-χορευτικών πρακτικών την πολιτισμική ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου νησιού.

Η διδασκαλία των χορών της Πάτμου πραγματοποιήθηκε με τη μορφολογική μέθοδο, ενώ παράλληλα παρουσιάστηκαν τα εθνογραφικά στοιχεία των χορών. Οι χοροί που διδάχθηκαν με βάση τα δύο βασικά δομικά σχήματα του ελληνικού παραδοσιακού χορού, είναι:

α) Χοροί τύπου «στα τρία»: Σι(γ)ανός, Λέρικος, Καπετάν Σιδερής, Λυροτσάμπουνο, Τα δυο (ή Κουτσός ή Παλιός Ικαριώτικος), Μπαλλαριστός (Σούστα).

β) Χοροί τύπου «στα δύο»: Καπετάν Σιδερής, Συρτός, Ροδίτικος, Καλαματιανός.

Έλαβαν μέρος οι μουσικοί: Θεολόγος Β. Μιχελλής – εκ Σκάλας Πάτμου – (βιολί, τραγούδι), Σταυρούλα Σπανού (σαντούρι), Κώστας Σιδερής (λαγούτο) και… Θεολόγος Ε. Γρύλλης «Σαλαβάτης» – εκ Κάμπου Πάτμου – (τσαμπούνα), Βασίλης Ι. Οικονόμου (τύμπανο).

Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου ο δεξιοτέχνης του παραδοσιακού βιολιού Θεολόγος Β. Μιχελλής – ο οποίος είχε τη μουσική επιμέλεια του σεμιναρίου – απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου στην κατεύθυνση Εθνομουσικολογίας, με πολυετή διδακτική εμπειρία στην «Εκτέλεση και Ερμηνεία Παραδοσιακού Βιολιού και Μουσικών Συνόλων» στο Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, μας έδωσε, σε μια σύντομη εισήγησή του, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μουσικής παραδόσεως του τόπου καταγωγής του, της Πάτμου.

————————————————————

Συντονισμός – Επιμέλεια: Βασίλης Ι. Οικονόμου